D2C თუ B2C ბიზნესმოდელი?

D2C ანუ Direct to Consumers არის ბიზნესმოდელი, რომელშიც მომსახურების მიმწოდებლები ან პროდუქტის მწარმოებლები ყოველგვარი შუამავლის გარეშე ყიდიან და აწვდიან თავიანთ მომსახურებას/პროდუქტს პირდაპირ საბოლოო მომხმარებლებს. სხვაგვარად რომ ვთქვათ, ამ ტიპის კომპანიები თავიანთ პროდუქტს საბოლოო მომხმარებლებზე ყიდიან საკუთარი გაყიდვების არხების მეშვეობით, მაგალითად ფიზიკური ან ონლაინმაღაზიის საშუალებით.

ხოლო B2C ანუ Business to Customers არის ბიზნესმოდელი, რომელშიც კომპანიები პროდუქტს ან სერვისს მომხმარებლებზე ნებისმიერი არხის საშუალებით ყიდიან. ნებისმიერი ბრენდი, რომელიც პროდუქტს საბოლოო მომხმარებელზე ყიდის, B2C მოდელით ოპერირებს – არ აქვს მნიშვნელობა თავად აწარმოებს ის პროდუქტს თუ სხვისგან ყიდულობს და შემდეგ ყიდის მას. აქვე უნდა აღინიშნოს, რომ D2C არის B2C-ის ნაწილი. ანუ, ყველა D2C არის B2C, მაგრამ ყველა B2C არ არის D2C.

D2C–ის უპირატესობები

D2C ბიზნესმოდელის გამოყენება მნიშვნელოვნად იზრდება და, ცხადია, კომპანიებს გარკვეული მიზეზებიც აქვთ იმისა, თუ რატომ ირჩევენ ამ მიმართულებას.

უფრო მაღალი მოგება

როგორც უკვე აღვნიშნეთ, Direct to Consumers მოდელით ოპერირებადი კომპანიები თავიანთ პროდუქტს საკუთარი გაყიდვების არხებით, შუამავლების გარეშე ავრცელებენ და ყიდიან. ეს კი იმას ნიშნავს, რომ ეს პროცესი საბითუმო და საცალო მოვაჭრეების, გადამყიდველების, ასევე დისტრიბუტორების გარეშე მიმდინარეობს. მიწოდების ჯაჭვში ნაკლები მონაწილის არსებობა ადამიანებისთვის მომსახურებისა თუ პროდუქციის უფრო დაბალ ფასად შეთავაზების საშუალებას იძლევა, რადგანაც კომპანიას სხვა შემთხვევაში, ყველა შუამავალი პროცესიდან თავის კუთვნილ წილს იღებს. შესაბამისად, კომპანიის წმინდა მოგებაც იზრდება.

მეტი კონტროლი ბრენდის რეპუტაციაზე

ტრადიციული საცალო ვაჭრობის ბიზნესმოდელისგან განსხვავებით, Direct to Consumers მოდელი მწარმოებელს სრულ კონტროლს ანიჭებს გაყიდვებისა და მარკეტინგული საქმიანობის მიმართულებებით. D2C ბიზნესს არ სჭირდება არცერთი შუამავლის მოსაზრების გათვალისწინება იმასთან დაკავშირებით, თუ როგორ წარადგინოს და გაყიდოს საკუთარი პროდუქცია. ის თავად წყვეტს, რა გზავნილი ჰქონდეს და პირდაპირ საბოლოო მომხმარებელს უკავშირდება, რაც მომხმარებლის საერთო გამოცდილებასა და ბრენდის რეპუტაციაზე კონტროლის ქონას ნიშნავს.

ღირებული მონაცემები მომხმარებლებზე

Direct to Consumer კომპანიების ერთ-ერთი მთავარი უპირატესობაა სრული წვდომა მომხმარებელთა მონაცემებზე, რომელთაც ელექტრონული კომერციის პლატფორმის მონიტორინგის საშუალებით (თუნდაც, Google Analytics) გროვდება. ეს იმას ნიშნავს, რომ D2C კომპანიას აქვს მნიშვნელოვანი ინფორმაცია მომხმარებლის გამოცდილების ყველა ეტაპზე – იქნება ეს წყარო, რომლის საშუალებითაც მოხვდა ის ვებსაიტზე; გვერდები, რომელთაც ეწვია; ნივთები, რომლებიც საყიდლების კალათაში დაამატა;  მისი ქცევა თუ შესყიდვის ჩვევები. აღნიშნული მონაცემები კი კომპანიას ცოდნას აძლევს იმის შესახებ, თუ როგორ ურთიერთქმედებენ ადამიანები ბიზნესთან და შემდეგ შესაბამისი ზომები მიიღოს თუნდაც ხარვეზების აღმოსაფხვრელად, აქციების შესათავაზებლად ან ახალ ბაზარზე გასასვლელად.

ახალი პროდუქციის მარტივად ჩაშვება

ბაზარზე ახალი პროდუქციის ჩაშვება საკმაოდ ხანგრძლივი და შრომატევადი პროცესია. თუმცა, იქიდან გამომდინარე, რომ D2C ბიზნესმოდელის მქონე კომპანიებს საკმარისი მონაცემები აქვთ შეგროვებული იმის შესახებ, თუ რა სურთ და სჭირდებათ მომხმარებლებს, მათთვის ეს გამარტივებულია. D2C მოდელით ოპერირებად კომპანიებს, თავიანთი მონაცემების დახმარებით, შეუძლიათ ახალი პროდუქტების უფრო ხშირად ჩაშვება იმაზე ბევრი ფიქრის გარეშე, წარმატებული იქნება თუ არა სიახლე.

უკეთესი მომსახურება და ლოიალურობა

Direct to customer კომპანიებს შეუძლიათ პერსონალიზებული მომსახურების მიწოდება თუნდაც პროდუქციის დაბრუნების, შეკეთებისა და სხვა მოთხოვნების შემთხვევებში. ასევე, აქვთ შესაძლებლობა, შეიმუშაონ საკომუნიკაციო სტრატეგია, რომელიც მათი აუდიტორიის ჩართულობას უზრუნველყოფს; შექმნან და თავიანთ არხებზე გაავრცელონ ხარისხიანი კონტენტი; მოითხოვონ უკუკავშირი. ეს ყოველივე კი შესანიშნავი გზაა მომხმარებლების ნდობის მოსაპოვებლად, რაც საბოლოოდ მათ ლოიალურობაში გადაიზრდება.

D2C-ის უარყოფითი მხარეები

ცხადია, Direct to customer ბიზნესმოდელი ყველა სახის მიზნის მქონე კომპანიისთვის მოგების მომტანი ვერ იქნება.

დიდი კონკურენცია

Direct to Consumer ბაზარზე შესვლა საკმაოდ მარტივია და მრავალი კომპანია ცდილობს ამ ბიზნესმოდელით ოპერირებას. შესაბამისად, ბევრი ბრენდი ერთი და იმავე პროდუქციის მომხმარებელთა მსგავს სეგმენტზე გაყიდვას ცდილობს, რაც კონკურენტული უპირატესობის მოპოვებასა და მომხმარებელთა მოზიდვას უფრო ართულებს.

კომპლექსური მენეჯმენტი

სხვა ბიზნესმოდელებთან შედარებით, Direct to Consumer მოდელით მოქმედ კომპანიებს კომპლექსური ოპერაციების წარმართვის პასუხისმგებლობა აკისრიათ. ისინი ერთდროულად მრავალ დავალებას ასრულებენ, იქნება ეს წარმოება, მარკეტინგი, დისტრიბუცია თუ მომხმარებელთა მომსახურება.

B2C-ის უპირატესობები

ფართო წვდომა და მასშტაბურობა

B2C ბიზნესს დიდ გეოგრაფიულ არეალში გავრცელების შესაძლებლობა აქვს. ამასთანავე, კომპანიას შეუძლია, პროდუქტებისა და ბრენდების შეუზღუდავი რაოდენობა დაამატოს საკუთარ გაყიდვების არხებში. აღნიშნული მას, D2C მოდელთან შედარებით, უფრო მასშტაბურს ხდის.

მიწოდების მრავალი არხი

ამ ბიზნესმოდელით ოპერირებად კომპანიას პროდუქტების მრავალი არხის საშუალებით გაყიდვა შეუძლია. გავრცელების საშუალებები შეიძლება იყოს საცალო მაღაზიები, ონლაინმაღაზიები, სოციალური მედია, ელექტრონული კომერციის ვებსაიტები (როგორებიცაა, Amazon და Flipkart) და სხვა.

მომხმარებელთა მონაცემები

B2C კომპანიებს შეუძლიათ მომხმარებლების ქცევებსა და პრეფერენციებზე დაკვირვება, რაც მათ საშუალებას აძლევს, შესაბამისი ზომები მიიღოს და უფრო ეფექტურად გაყიდოს პროდუქცია.

დივერსიფიკაცია

Business to Customer მოდელი ერთგვარი საფუძველია, საიდანაც სხვადასხვა სფეროშია შესაძლებელი განვითარება. მაგალითად, ზოგიერთი წარმატებული კომპანია ფიზიკურ საცალო მაღაზიებს ხსნის, რათა ბაზრის დამატებითი წილი და მომხმარებლებთან ურთიერთობის სხვა საშუალებაც მიიღოს. ზოგი კომპანია კი სხვადასხვა სერვისებს ნერგავს. მაგალითად, თუ ისინი ელექტრონულ პროდუქციას ყიდიან, დამატებით, მისი ინსტალაციის შეთავაზება შეუძლიათ. თითოეული დივერსიფიკაცია კი ბიზნესისთვის შემოსავლის კიდევ ერთი წყაროა.

მოდელის უარყოფითი მხარეები

დაბალი  მოგება

იქიდან გამომდინარე, რომ ამ ბიზნესმოდელში არსებობენ ისეთი შუამავლები, როგორებიცაა დისტრიბუტორები, საბითუმო და საცალო მოვაჭრეები და ა.შ. კომპანიის მოგება მნიშვნელოვნად მცირდება.

უფრო მაღალი დამოკიდებულება

B2C მოდელში კომპანიებს საკუთარ რეპუტაციაზე ნაკლები კონტროლი აქვთ და ბრენდის მიმართ განწყობის მართვა თითქმის არ შეუძლიათ. ისინი მარკეტინგის მხრივ, საცალო და გაყიდვების არხებზე არიან დამოკიდებულნი.

მეტი კაპიტალდაბანდების საჭიროება

კაპიტალდაბანდებაში იგულისხმება თანხა, რომელიც გამოიყენება ძირითადი საჭიროებების შეძენაში, შენარჩუნებაში ან გაუმჯობესებაში, როგორიცაა თუნდაც, აღჭურვილობა და ტექნოლოგია. B2C კომპანიებს კი, დაბალი ფასებისა და კონკურენტული უპირატესობის შესანარჩუნებლად, სჭირდებათ ინფრასტრუქტურა და წარმოების შესაძლებლობა.

შეკვეთების დამუშავება

B2C ბიზნესებთან შეკვეთები მრავალი სხვადასხვა არხიდან (საბითუმო მოვაჭრეები, დისტრიბურორები, სოციალური მედიის არხები, კომპანიის ვებსაიტები ან მესამე მხარის ელკომერციის ვებგვერდები), რაც კომპანიისგან ინვენტარისა და ლოგისტიკური მენეჯმენტის შესაძლებლობას მოითხოვს.

კონკურენცია

B2C ბაზარზე შესვლა მარტივია და ის ერთ-ერთი ყველაზე გავრცელებული მოდელია. აღნიშნული კი ნიშნავს იმას, რომ ერთსა და იმავე პროდუქტს, ერთსა და იმავე მომხმარებელთა სეგმენტზე ბევრი კომპანია ყიდის. აქედან გამომდინარე, კონკურენტული უპირატესობის შენარჩუნება, თუნდაც დაბალი ფასების შეთავაზებით, რთულია.

მომხმარებლის მომსახურება

როდესაც კომპანია პირდაპირ საბოლოო მომხმარებელს აწვდის პროდუქციას, არსებობს მოლოდინი, რომ მათ მომსახურებას გაყიდვამდე, გაყიდვის დროსა და მის შემდეგაც გაუწევთ. აქედან გამომდინარე, კომპანიას სჭირდება ადამიანები, რომლებიც მომხმარებელთა შეკითხვებს უპასუხებენ და იმოქმედებენ იმ წესებით, რომელთაც თანხის დაბრუნების, პროდუქციის გაცვლის ან დაბრუნებისა და სხვა შემთხვევების სამართველად განსაზღვრავთ. ცხადია, ეს დამატებითი რესურსი და კომპანიისთვის კი, ხარჯია.