გადაწყვეტილების მიღების პროცესის ევოლუცია სტარტაპის ზრდისას

ადრეული სტადიის სტარტაპიდან Scaleup რეჟიმზე გადასვლისას მრავალი რამ იცვლება, მათ შორის, გადაწყვეტილებების მიღების პროცესიც. ის, რაც საწყის ეტაპზე უმნიშვნელო იყო, დიდ მნიშვნელობას იძენს; რაღაც ჩვევებზე უარი უნდა თქვა და წარმატების მისაღწევად, სხვა მიდგომები უნდა დანერგო.

ამ სტატიაში სწორედ ამ ევოლუციის პროცესის გასამარტივებელ რამდენიმე რჩევას წაიკითხავ, რომელთა გათვალისწინებითაც, ზედმეტი პრობლემების თავიდან არიდებას შეძლებ.

მოქმედების მიმართულების უეცარი ცვლილებები ძვირად დაგიჯდება

სტარტაპ რეჟიმში შეხედულებებს, შესაძლოა, მუდმივად იცვლიდე. ამასთან, სავარაუდოა, რომ ამ დროს მიღებული გადაწყვეტილებების უმეტესობა ბევრ ადამიანზე არ ახდენდეს გავლენას. ამ იმედით, შენც ყოყმანის გარეშე მიმართულება ხშირად იცვალო.

თუმცა, უნდა იცოდე, რომ Scaleup რეჟიმში ასეთი მიდგომა პრობლემად გექცევა. შენი  აზრის ყოველი ცვლილება მრავალ თანამშრომელზე იმოქმედებს. თანაც, უამრავი პროცესისა და სისტემის ხელახლა აწყობა გახდება საჭირო. აუცილებელია, თავიდანვე გაიაზრო, რომ სტარტაპის ზრდასთან ერთად, შეხედულებების ცვლილება უფრო და უფრო ძვირადღირებული გახდება.

გადაუწყვეტელება ასევე ძვირად დაგიჯდება

მეორე არაჯანსაღი მიდგომა ყოყმანი, გადაწყვეტილებების არმიღება და ვალდებულებების არაღებაა.

ეს ნაწილი მარტივად რომ აღიქვა, მოდი, მაგალითით ვიმსჯელოთ. წარმოიდგინე, რომ წლების განმავლობაში კამათობ იმაზე, თუ რამდენიმე არჩევანს შორის რომელი ტიპის Target Persona-ს უნდა მიჰყვეს გუნდი ბოლომდე. თუმცა, საბოლოოდ კონკრეტულ გადაწყვეტილებას  მაინც არ იღებ.

ამ შემთხვევაში, შენი ყოყმანი ნიშნავს იმას, რომ მარკეტინგისა და პროდუქტის გუნდები რამდენიმე პერსონას ერთდროულად უნდა მოემსახურონ. შედეგად კი, თითოეულისთვის მხოლოდ საშუალო ხარისხის პრობლემის გადაჭრა მიიღო.

თუმცა, მაშინ, როდესაც ამ არასასიამოვნო რეალობას თვალს გაუსწორებ და ერთ პერსონაზე ჩამოყალიბდები, გუნდები საკუთარი ძალისხმევის კონცენტრირებასა და იდეალური გადაწყვეტილების შექმნას შეძლებენ. ამით, მომხმარებელიც უფრო კმაყოფილი და ბედნიერი იქნება, ხოლო კომპანიის ზრდის ტემპი აჩქარდება.

ზოგადად, სტარტაპის ზრდის პერიოდში შენს გუნდთან ჯანსაღი დებატების წარმართვას, გადაწყვეტილებების მიღებასა და ,,გემის მართვას’’ ისწავლი. გემის მართვაში იგულისხმება ის, რომ მიღებული გადაწყვეტილებები არის საბოლოო. ჩათვალე, რომ იალქნებს უშვებ, ხომალდი ნავსადგურიდან გამოგყავს და უკან დასაბრუნებელი გზა აღარ გაქვს. ამ დროს გუნდს შეგიძლია უთხრა, რომ მათი შეხედულებები მოისმინე, თუმცა თუ ვინმე საბოლოო გადაწყვეტილებას არ ეთანხმება, ის ვერ შეიცვლება, რადგან გასაცურად უკვე მზად ხართ.

სწრაფად vs. სწორად

სტარტაპის რეჟიმში ყველაფერი სწრაფად ხდება და შენც ამავე სიჩქარით რეაგირებისკენ ხარ მიდრეკილი. მაგალითად, თუ არასწორ გადაწყვეტილებას მიიღებ, უბრალოდ, უკან დაიხევ. კი, ნამდვილად მარტივია. თუმცა, Scaleup რეჟიმში ასეთი არჩევანი გაქვს: საქმე შეგიძლია გააკეთო სწრაფად, ან სწორად.

თუ სისწრაფისკენ მიდრეკილებას გამოიჩენ, საბოლოოდ Tech debt-ში აღმოჩნდები. მარტივად რომ ავხსნათ, Tech debt წარმოიქმნება მაშინ, როდესაც მიზნის მისაღწევად მოკლე გზასა და მარტივ გადაწყვეტილებას ირჩევ, იმ ბევრად უკეთესი მიდგომის მაგივრად, რომელსაც მეტი დრო დასჭირდებოდა. შედეგად კი მეტად რთულ მდგომარეობაში რჩები – დრო გეკარგება იმ არეულობის დასალაგებლად, რომელიც, წესით, საერთოდ არასდროს უნდა გამოჩენილიყო. და ბევრი Tech debt-ის დაგროვების შემთხვევაში რა ხდება? შენი მენეჯმენტის უნარი ზიანდება. მთელი გუნდი იმ პრობლემის შეჩერებასა და იმის მცდელობაში იქნება დაკავებული, რომ ის უფრო არ გაიზარდოს.

შეწყვიტე ,,არაორიგინალურ კომპრომისებზე’’ წასვლა

ეს მიდგომა Scaleup-ს ყველაზე მეტად აზიანებს. ზოგადად, გადაწყვეტილების მიღებისას, რაც უფრო მეტი ძლიერი მოსაზრებებისა და კარგი არგუმენტების მქონე მენეჯერი იქნება ოთახში, მით უფრო მაღალია იმის ალბათობა, რომ ასეთ კომპრომისამდე მიხვალ.

საქმიანობის დასაწყისში დიდ გადაწყვეტილებებს, სავარაუდოდ, მხოლოდ შენ და თანადამფუძნებელი იღებთ. ამ დროს, შედარებით ადვილია ისეთი ადამიანის დარწმუნება, რომელიც საკითხებს, დიდი ალბათობით, შენნაირად უყურებს და რისკიანი, თამამი გადაწყვეტილების მისაღებადაც მზადაა. თუმცა, კომპანიის გაფართოების შემდეგ, უფრო და უფრო მეტი პირი ერთვება გადაწყვეტილებების მიღების პროცესში. თანაც, თუ შენი საქმე სწორად შეასრულე, ეს ჯგუფი მრავალფეროვანი უნდა იყოს –  სხვადასხვა გამოცდილებისა და გონებრივი შესაძლებლობების მქონე ადამიანებით სავსე. მათ კი, მოსალოდნელია, რომ ძლიერი რწმენა და სხვების დარწმუნების უნარი ექნებათ. მოულოდნელი გადაწყვეტილებების მიღებაში მათი დარწმუნება ბევრად უფრო რთული იქნება, ვიდრე ეს ადრე იყო. საბოლოოდ კი შეიძლება აღმოაჩინო, რომ კომპრომისიდან კომპრომისზე მიდიხარ – კონკურენტების მსგავს გადაწყვეტილებებს იღებ, მათ მსგავს პროდუქტს ქმნი, იგივე კულტურა გაქვს და ყველაზე მთავარი, შენ და კონკურენტებს ერთნაირი საშუალო დონის შედეგები გაქვთ.

ამიტომ, აუცილებლად უნდა გაიაზრო, რომ შენი, როგორც აღმასრულებელი დირექტორის საქმე სწორი და არა ყველაზე პოპულარული გადაწყვეტილების მიღებაა. შესაძლოა, ბევრ მენეჯერს იმედიც გაუცრუო, მაგრამ ამგვარ კომპრომისზე წასვლა ბევრად უარესია.

გადაწყვეტილებების მიღების შემდეგ, მნიშვნელოვანია, რომ დანარჩენ გუნდს ისინი მკაფიოდ მიაწოდო. ისევ და ისევ, ამ პრინციპის გასაღები ჯანსაღი დებატების კულტურის ქონა და ადამიანების გადაწყვეტილების გარშემო გაერთიანებაა – ემხრობიან მას თუ არა.

ლიდერის სამ პასუხისმგებლობაზე  ფოკუსირდი

ამ ნაწილის კარგად გასააზრებლად ე.წ. ავტობუსის ანალოგია გამოდგება. ლიდერს სამი მთავარი მოვალეობა აქვს, რომელთა ასახვაც სწორედ ავტობუსით მგზავრობის პროცესის აღწერით შეიძლება:

1.ლიდერს ზუსტი მიმართულებები უნდა ჰქონდეს წარმოდგენილი იმის შესახებ, თუ სად მიდის ავტობუსი.

2.ლიდერმა უნდა იცოდეს, ვინ აიყვანოს და ვინ ჩამოსვას ავტობუსის გაჩერებაზე. ამასთან, ავტობუსში მყოფი ხალხი აღფრთოვანებული უნდა იყოს აღებული მიმართულებით და ერთად მუშაობისთვის იყოს მზად. შესაძლოა, ზოგიერთი მათგანი გზაში ჩამოვიდეს ავტობუსიდან და ეს სრულიად ნორმალურია.

3.ლიდერი უნდა დარწმუნდეს, რომ ავზში საკმარისი საწვავია (ფულადი თანხა საბანკო ანგარიშზე) დანიშნულების ადგილზე მისასვლელად.

ეს ანალოგია გადაწყვეტილების მიღების პროცესში მარტივი და ყველაზე მთავარ საკითხებზე ფოკუსირებადი მიდგომაა. მისი დაცვა კი დაგეხმარება, გაუმკლავდე მიკრომენეჯმენტის მიდრეკილებას, რომელიც აღმასრულებელი დირექტორების უმეტესობას აქვს.

იფიქრე უცხოპლანეტელევით

რაღაც მომენტებში საკუთარი, კომპანიის ჩარჩოებსა და ინდუსტრიის ე.წ. სტანდარტულ სიბრძნეში იმდენად შეიძლება გაიჭედო, რომ ფართო სურათის დანახვა გაგიჭირდეს. ამ დროს შემდეგი არასტანდარტული მიდგომა დაგეხმარება:

შენს თავს ჰკითხე – ,,რა მოხდებოდა, ახლა უცხოპლანეტელი რომ დაშვებულიყო ოთახში და ამ გადაწყვეტილების წინაშე აღმოჩენილიყო? რას იტყოდა იგი?’’

კითხვის დასმა იმაზე, თუ რას იზამდა სრულიად უცხო პირი, რომელსაც ამ ე.წ. სტანდარტული სიბრძნისა და კომპანიის ისტორიის შესახებ ცოდნა საერთოდ არ აქვს, დისკუსიის ჭაობიდან ამოყვანასა და სწორი გადაწყვეტილების მიღებაში დაგეხმარება.